لسان مبین

1. المؤثرات السمعبصریة فی دیوان "تجاعید الماء" لمهدی القریشی

زینب دریانورد؛ رسول بلاوی

دوره 12، شماره 44 ، تابستان 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2020.11721.2884

چکیده

وفقاً للتطوّر الذی حصل فی بناء القصیدة العربیة المعاصرة لما تأثّرت به من جمالیات الأجناس الأدبیة المجاورة کالقصة والروایة، فقد بادرت بالاندماج فی الفنون الجمیلة کالفن التشکیلی والمسرح والسینما، وممّا ... بیشتر وفقاً للتطوّر الذی حصل فی بناء القصیدة العربیة المعاصرة لما تأثّرت به من جمالیات الأجناس الأدبیة المجاورة کالقصة والروایة، فقد بادرت بالاندماج فی الفنون الجمیلة کالفن التشکیلی والمسرح والسینما، وممّا یلفت الانتباه هو أنّها استلهمت مادة المؤثرات البصریة والسمعیة من هذه الفنون، ویُقصد بها کلّ الأشیاء التی تظهر فی الخلفیة وکادر التصویر بالإضافة إلى الأصوات الممزوجة بالصورة السینمائیة ممّا تعبّر عن الحالة النفسیة التی یعیش فیها الشاعر. یُعدّ مهدی القریشی من أبرز الشعراء الذین قاموا بتوظیف الوحدات السمعبصریة السینمائیة بوعی فی أشعارهم وبالأخصّ فی دیوانه "تجاعید الماء" الذی أتحفه بالسرد السینمائی المتأثر من مضامین الحرب. هذه الدراسة وفقاً للمنهج الوصفی- التحلیلی تسعى لتبیین عناصر الخلفیة السمعبصریة المتواجدة فی دیوان "تجاعید الماء" للشاعر مهدی القریشی. والنتائج التی توصّلنا لها فی هذا البحث هی أنّ الشاعر مهدی القریشی من خلال توظیفه للمؤثرات البصریة والسمعیة، قام بنقل فضاء القصیدة من نص مقروء إلى نص مرئی ومفلمن. وقد أکّد على توظیف الأضواء الخافتة، لیوحی لنا عن مشاعر وأحاسیس تترافق مع هذا الضوء، ویعبّر عن الأجواء السیئة التی تمرّ فی وطنه. ومن خلال توظیفه لأصوات الطبیعة تمکّن من إیجاد خلفیّة سمعیة تترافق مع الصورة البصریّة واللوحة الشعریة.

مشاهده مقاله

2. دراسة الإغتراب المکانی فی روایة "الکافرة" لعلی بدر علی أساس نظریة "مِلفین سیمون"

حسن مجیدی؛ زینب جعفرنژاد؛ حجت اله فسنقری؛ مصطفی مهدوی آرا

دوره 12، شماره 44 ، تابستان 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2020.13486.3051

چکیده

ملفین سیمون عالم اجتماع لعب دورًا رئیسیًا فی تحلیل اشکالیة الاغتراب عن النهج الاجتماعی وأعطاه أبعادًا معینة؛ نظراً لأهمیّة ظاهرة الاغتراب کظاهرة ظلّت ملازمة للإنسان منذ فترة طویلة، وزادت حدتها وتوغّلها ... بیشتر

مشاهده مقاله

3. مائیّة التشکیل الشعریّ وهاجس العبور فی شعر معد الجبوری

حسین الیاسی؛ علی باقر طاهری نیا؛ عزت ملا ابراهیمی

دوره 12، شماره 44 ، تابستان 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2020.13153.3012

چکیده

یعدّ الماء عجین الشعر العراقی المعاصر فی استثماره بصورة مکثّفة یطغی علی أرض القصیدة ویتراوح حضور الماء ما بین مجموعة من الموضوعات وموضوع العبور والانتقال هو الموضوع العام الذی احتلَّ حیّزاً کبیراً ... بیشتر یعدّ الماء عجین الشعر العراقی المعاصر فی استثماره بصورة مکثّفة یطغی علی أرض القصیدة ویتراوح حضور الماء ما بین مجموعة من الموضوعات وموضوع العبور والانتقال هو الموضوع العام الذی احتلَّ حیّزاً کبیراً من الشعر العراقی المعاصر علی مستوی الموضوع. یعدُّ معد الجبوری من الشعراء العراقیین البارزین الذین أکثروا من استخدام الماء فی قصائدهم وتعدُّ ثیمة العبور هی الخصوصیِّة الشعریِّة التی اتَّسم بها شعر الجبوری. هذا البحث رحلة نقدیِّة فی شعر الجبوری ومحاولة عبر المنهج الوصفی – التحلیلی لدراسة ثیمة العبور وما تمخّض من هذا البحث تشیر إلی أنَّ الشاعر یحاول فی تشکیلاته الشعریّة المائیِّة لتکریس فعل العبور ویتمحور فعل العبور ما بین العبور من الموت إلی الحیاة وعبور منطقة الحزن وتجاوز الواقع العربی المهزوم وبلوغ لحظة الانفتاح ووسیلة العبور والتجاوز هو الموت والفداء فی سبیل الأرض والوطن والعبور من منطقة الجفاف المرتبة بالحالة الثقافیِّة العربیِّة التی تؤسسها منظومات التمنع من التواصل بین الجنسین إلی فضاء النشوة والبهجة المتمثلة فی التواصل بین المرأة والرجل والمعانی الآخری التی نعالجها فی هذا البحث ووسیلته فی هذا المیدان هو الاستعانة الکبیرة بالماء ومعطیاته فی تشکیلاته الشعریِّة وحضور الماء إلی جانب إضفاء الحرکة والدفق إلی المشهد الشعری یزید من طاقاته الإیحائیِّة والدلالیِّة.

مشاهده مقاله

4. فاعلیّة التشاکل فی الشعر العراقیّ المعاصرشعر علی جعفر العلاق نموذجاً

طاهره حیدری؛ امینه سلیمانی

دوره 12، شماره 44 ، تابستان 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2020.12894.2999

چکیده

الملخص: إنَّ التشاکل إجراء سیمیائی أدخله غریماس إلی الحقل اللسانی الجدید وهو عند غریماس التماثل الدلالی بین الألفاظ أو بین مجموعة من الصور وله خاصیِّة التخصیب الدلالی. جاء هذا البحث فی تمعّن نقدی لمقاربة ... بیشتر

مشاهده مقاله

5. تجلیات المیتاسرد فی روایة "برید اللیل" لهدی برکات

سمیه خداوردی؛ مریم جلائی؛ امیر حسین رسول نیا

دوره 12، شماره 44 ، تابستان 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2021.13827.3080

چکیده

اهتمت الکاتبة اللبنانیة "هدی برکات" اهتماماً بالغاً بتقنیة المیتاسرد فی روایتها "برید اللیل" حیث تشکل هذه التقنیة عنصراً محوریاً فی تجربتها الروائیة وقد أسهم هذا العنصر إسهاماً واضحاً فی تشکیل البنی ... بیشتر اهتمت الکاتبة اللبنانیة "هدی برکات" اهتماماً بالغاً بتقنیة المیتاسرد فی روایتها "برید اللیل" حیث تشکل هذه التقنیة عنصراً محوریاً فی تجربتها الروائیة وقد أسهم هذا العنصر إسهاماً واضحاً فی تشکیل البنی الفنیة المکوَّنة لنصها الروائی. "برکات" تجذب انتباه المتلقی برصد عوالم الکتابة الحقیقیة، والافتراضیة، والتخییلیة من خلال حکایات أصحاب الرسائل الضائعة التی لاتصل إلی المرسَل إلیهم والکاتبة تُدخل قارئها فی لعبة الرسائل الخمس التی یکتبها أصحابها بتوظیف التداخل المیتاسردی، والبناء المیتاسردی، ومیتاسرد الشخصیات، ومیتاسرد القراءة والتلقی، والتناص المیتاسردی. وتقصد من استخدام هذه التقنیات التفاتَ انتباه المتلقی إلی أوضاع المهجرین والمغتربین السیاسیة والاجتماعیة وتسلیط الضوء علی علاقة الإنسان العربیّ بذاته وبوطنه وبباقی البلدان العربیّة، وطرح أسئلة حول بعض قضایا العالم العربی کاللجوء والمنفی و التعذیب والاغتصاب ومصیر الإنسان العربی المشرد فی خیم اللجوء بشکل عام کما تدعو إلی حفظ کرامة الإنسان العربیّ التی نالت منها الحروب والأوضاع السیاسیة المضطربة فی کامل أنحاء العالم العربی. هذا والمنهج المتّبع فی دراستنا هذه هو المنهج التفکیکی وذلک مستند علی ملامح المیتاسردیة فی روایات مابعد الحداثة، لکی نتعرّف علی الأجواء الأدبیة المسیطرة علی هذه الروایة والبواعث النفسیة المؤثرة علی تجربة برکات الروائیة. إن أهم النتائج التی حصلنا علیها أن کاتبة "برید اللیل" تتوخی إدخال القاریء المفترض فی نصها وتبحث من خلال تخطیب المخاطب عن التفاعل بین المؤلفة والقاریء لتحفیزه علی المشارکة فی بناء روایتها. وهذا التفاعل یرکز علی تکسیر الإیهام بالواقعیة لإبعاد الوهم والاستلاب عن المتلقی من خلال کشف ذاتیة المؤلفة التی تختفی فی أحداث الروایة، ولتحویل عالم الکتابة إلی موضوع للتخیل الإبداعی حتی تجاوز روایتها الواقعیة نحو التجریب والحداثة.

مشاهده مقاله

6. العنف وتقنیات إستظهاره فی روایة "إنّه یحلم أو یلعب أو یموت" لأحمد السعداوی

وصال میمندی؛ اکرم صدریان؛ بهنام فارسی

دوره 12، شماره 44 ، تابستان 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2021.14598.3154

چکیده

مرّ العراق بتجربة مریرة طیلة العقود الماضیة وکان تاریخاً مأسآویا له وذلک بإعتبار الحروب والویلات التی شهدها بحیث رسم قسمٌ من هذا التاریخ فی الأعمال الأدبیة بناءً على الرّوایة المعاصرة لیساهم السرد ... بیشتر مرّ العراق بتجربة مریرة طیلة العقود الماضیة وکان تاریخاً مأسآویا له وذلک بإعتبار الحروب والویلات التی شهدها بحیث رسم قسمٌ من هذا التاریخ فی الأعمال الأدبیة بناءً على الرّوایة المعاصرة لیساهم السرد فی البوح عن الحقائق والکوامن لدى الإنسان المعاصر العراقی فیما سعى أحمد السعداوی الروائی العراقی المعاصر إلى التّطرق فی أعماله إلى الحروب وتداعیتها على المجتمع العراقی وأعاد نتاج ظاهرة العنف بمختلف أشکاله فی روایة "إنّه یحلم أو یلعب أو یموت" تصویراً وسرداً لیعالج تفاعل المجتمع مع هذا الشّکل من العنف بحیث نتجت عن هذا التفاعل أشکال مختلفة للعنف العاطفیّ وذلک من خلال تشرعنه فی تفکیر المجتمع کما صور فضاءات الخوف الإجتماعی بأحسن ما یکون. هذا وعالج المقال أشکال العنف الموجودة فی الرّوایة لیکشف عن کیفیة تصویر أشکال العنف بالإعتماد على التّقنیات السردیة بالإضافة إلى تبیین أهداف توظیف العنف من قبل الکاتب، ناهجاً المنهج الوصفی_التّحلیلی بحیث توصل إلى أنّ العنف الفاعلی یولد الخوف والهلع فی تفکیر المجتمع العراقی کما سعى الکاتب تصویر الدّلالات للمخاطب عن طریق توظیفه التقنیات السردیة بما فیها تیار الوعی وتعدّد الأصوات وسرد السّردیات لأن انتجت ثلاث عقود الحروب العنف الرّمزیّ وأدّت إلى أرضیة خصبة للعنف المطلق نظیر تفکیک القیم الإجتماعیة، النّضال مع الرّموز، الرّغبة فی الهجرة والحلم فی التّخلّص من العراق بحیث حظیت هذه الدلالات والمضامین بتوظیف التّقنیات السّردیة و دمج الخیال مع الواقع.

مشاهده مقاله

1. کارکرد نمادین شخصیت پیامبر اسلام (ص) در شعر معاصرعربی (با تکیه بر بررسی دواوین 7 شاعر نام آور عرب)

سیده اکرم رخشنده نیا؛ کبری روشنفکر؛ خلیل پروینی؛ فردوس آقاگلزاده

دوره 2، شماره 3 ، بهار 1390، ، صفحه 150-171

چکیده

داستان انبیا(ع) دستمایه بسیاری ازهنرهای جدید و قدیم گردیده است و ادبیات در دو شاخه‌ی نظم و نثر، فیلم، مجسمه سازی، تئاتر، نقاشی، ادیان،عرفان، جامعه شناسی و روانشناسی ازجمله‌ی هنرها و علومی است که از ... بیشتر

2. درآمدی تحلیلی بر شعر عصر انحطاط در پرتو جامعه شناختی ادبی

تورج زینی وند؛ پروانه ستایش نیا

دوره 3، شماره 6 ، زمستان 1390، ، صفحه 74-105

چکیده

سرزمین های عربی در دورهی انحطاط، زیر سلطهی حاکمان تاتاری و ترک بوده و ویژگی بارز این حکومتها در ستم و بیداد،آزار و اذیت، دسیسه و آشوب خلاصه می شده است. جامعه درچنین اوضاعی، پیوستگی ... بیشتر سرزمین های عربی در دورهی انحطاط، زیر سلطهی حاکمان تاتاری و ترک بوده و ویژگی بارز این حکومتها در ستم و بیداد،آزار و اذیت، دسیسه و آشوب خلاصه می شده است. جامعه درچنین اوضاعی، پیوستگی و استواری خود را از دست داده بود و هر لحظه رو به فروپاشی پیش می رفته است. افزون بر این، عصبیّت های قومی و رقابت های سیاسی - دینی بار دیگر اوج گرفته بود و نوشتههای ادیبان، رو به سستی نهاده و سروده های شاعران سست و بی مایه شده بود. این ناتوانی ادبی و نابسامانی اجتماعی و اقتصادی، نتیجه ی اوضاع سیاسی- اجتماعی آن روزگار بوده است که مغولان، ترکان و مملوکیان برای سرزمین های عربی بهارمغان آورده بودند. یافته و فرضیهی اساسی این جستار که در چارچوب های نقد جامعه شناختی ادبی نگاشته شده است، چنین است که شعر دوره ی انحطاط، یکی از منابع راستین شناخت اوضاع اجتماعی آن دوره به شمار می آید. در این پژوهش، براساس معیارهای جامعه شناختی ادبی، بهبررسی، تحلیل و بازتاب موضوعهای اجتماعی همچون: رخدادهایاجتماعی، وضعیّت طبقات اجتماعی، نقد و شکایت از اوضاع جامعه،گرایش تودههای مردم به ادبیات، فقر و اوضاع نامناسب اقتصادی، اخلاق اجتماعی، مالیاتهای سنگین، حسرت و اندوه بر اوضاعگذشته، بادهنوشی و بادهسرایی، گرایش به زهد و تصوّف و توسّل به پیامبر(ص) در شعر شاعران برجستهای همچون: بوصیری، الشاب الظریف، بهاءالدین الزهیر، ابن نباته، صفی الدین حلّی و ......... پرداخته شده است. محورهای اساسی این پژوهش عبارتند از: الف)پیشگفتاری درباره ی جامعه شناختی ادبی و اوضاع اجتماعی عصر انحطاط. ب)پردازش و تحلیل موضوع های اجتماعی در شعر این دوره بر اساس معیارهای جامعه شناختی ادبی.

3. بررسی تطبیقی رمانتیسم در اشعار نادر نادرپور و ابوالقاسم شابّی

عبدالعلی آل بویه ی لنگرودی؛ فریبا مدبری

دوره 2، شماره 3 ، بهار 1390، ، صفحه 1-27

چکیده

در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، نوعی نیاز معنوی ، فردی و اجتماعی دست به دست هم دادند و مکتب رمانتیسم را به وجود آوردند. اساس این نهضت ادبی، بر تخیّل فردی و خلاقیّت براساس تخیّل بود و در واقع عکس العملی ... بیشتر در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم، نوعی نیاز معنوی ، فردی و اجتماعی دست به دست هم دادند و مکتب رمانتیسم را به وجود آوردند. اساس این نهضت ادبی، بر تخیّل فردی و خلاقیّت براساس تخیّل بود و در واقع عکس العملی بود در برابر مکتب کلاسیسم که با زبانی کلیشه‌ای می‌خواست اخلاقی محدود را تعلیم دهد. گرچه پیدایش مکتب رمانتیسم در ادبیات فارسی و عربی زمینه های مشترک زیادی ندارد. ولی همگونی های زیادی میان پیروان این مکتب ادبی در فارسی و عربی به چشم می خورد. از میان ویژگی هایی که برای شعر رمانتیک برشمرده اند، گمنامی و تنهایی، پناه بردن به خاطرات گذشته ، سفر اندیشه های عصیانگرانه علیه معشوق و اعتراض به ناهنجاریهای جامعه و طبیعت و تداعی در شعر نادرپور وضوح بیشتری دارد؛ و در شعر شابّی ، شور و نشاط و عشق به زندگی ، مشارکت با وجدان جمعی ، نگرانی از سرنوشت مردم، امید به آینده روشن و خوش بینی، بیشتر جلوه گری می کند. در این جستار، با روش کتابخانه‌ای و سندکاوی، ضمن نگاهی کوتاه به مکتب رمانتیسم در ادب عربی و فارسی، سعی شده تا که اشعار رمانتیک دو شاعر معاصر عرب و ایرانی، ابوالقاسم شابی(1909-1934م) و نادر نادرپور، (1307-1374ش )که هر یک به نوعی نماینده‌ی مکتب رمانتیسم در دوره‌ی خود بوده اند، بررسی شود.

4. بررسی پویایی و حیات صور خیال در شعر متنبی (با تکیه بر تصاویر شنیداری)

سیدمهدی مسبوق؛ مرتضی قائمی

دوره 2، شماره 4 ، تابستان 1390، ، صفحه 219-232

چکیده

دیوان متنبی به عنوان یک اثر ادبی برجسته، سرشار از انواع تصویر پردازی هاست؛ تصویرهایی که از صور شنیداری، دیداری، بویایی، بساوایی و چشایی نشأت می گیرد. در این میان، تصاویر شنیداری در بیشتر موضوعات شعری ... بیشتر

5. آلیـّات التفکیر اللغویة عند أبی تمّام (عربی)

حمیدرضا میرحاجی؛ جلال مرامی؛ مالک عبدی

دوره 3، شماره 5 ، پاییز 1390، ، صفحه 194-216

چکیده

حدیثنافی هذه المقالة عن أبی تمام ومدی اضطلاعه بأمرالدلالة للمفردات والجمل، واهتمامه بأنماط الاستخدام الوظیفی للکلمات، بحیث یصبح للکلمة من خلاله أدق مایمکن أن یکون لها من تأثیر و دلالات لم تکن لتفیدها ... بیشتر حدیثنافی هذه المقالة عن أبی تمام ومدی اضطلاعه بأمرالدلالة للمفردات والجمل، واهتمامه بأنماط الاستخدام الوظیفی للکلمات، بحیث یصبح للکلمة من خلاله أدق مایمکن أن یکون لها من تأثیر و دلالات لم تکن لتفیدها إن کانت مسوقة علی نحوٍآخرَمن أسالیب الأداء و أنظمة التألیف. وهذا مافعله الطـائی فی مواطنَ کثیرة من شعره، ممّا جعلنا نستعرض فی هذه الدراسة مجموعةمن أبیاته ونتناولها بالدرس الوظیفی-الآلیـّاتی، إلاأنّنا لسنا – فی دراستنا هذه– بصددالحدیث عن خصائص شعره عامّة، کماهوالمعتاد فی مثل هذه الدراسات. ولکنّ حدیثنا سیکون عن خصائص شعره اللسانیّة والآلیّات اللغویّة التی استخدمها للدلالة علی مبادئه الفکریّة والعقلیّة وتصویرها تصویرًا دلالًّیّامُمتعاً؛ اذإنّ لکّل شاعرٍأسلوباًخاصّاًیتمیّز به وسماتٍ تفکیریّة وتعبیریّةیتّسم بها، ولیست هذه الأسالیب والسّمات إلّاأفکاراًوتأمّلاتٍ یسکبها الشاعرفی قالب الصّور الشعریّة التی یولّدها. إذن سیکون محور بحثناو ترکیزنا فی هذه الدراسةعلی هذه الناحیةمن شعرأبی تمام وإلقاء نظرةٍدلالّیة –آلیّاتیة علی مقاطع من شعره فی إطارأربعة مستویاتٍ لهذا الأمروهی المستوی الصوتی، المستوی الصّرفی ، المستوی النحوی أوالترکیب، ومستوی المفردات أوالمستوی المعجمی ، أو لعلنانتمکّن بذلک من الحصول علی مفاتِحَ وتلمیحاتٍ من نحو أدائه الآلیّاتی ونتمکّن من تبیین زوایا من جمالیّات شعره فی حوزة الدراسات اللغویّة هذه.

1. ملامح الدیستوبیا وتمظهراتها فی شعر عبدالرزاق الربیعی

صادق آلبوغبیش؛ علی خضری؛ رسول بلاوی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 23 اردیبهشت 1399

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2020.12130.2927

چکیده

الأدب الدیستوبی یحکی عن مجتمعٍ فاسدٍ، ومخیف، وغیر مرغوبٍ فیه، ویروی أحداث المکان الخبیث والواقع المریر بعد ما أصبحت المدینة الفاضلة فی مُخیّلة الأدباء ولم یحصلوا عن مدینةٍ لائقةٍ للعیشِ. لذا أصبحت ... بیشتر الأدب الدیستوبی یحکی عن مجتمعٍ فاسدٍ، ومخیف، وغیر مرغوبٍ فیه، ویروی أحداث المکان الخبیث والواقع المریر بعد ما أصبحت المدینة الفاضلة فی مُخیّلة الأدباء ولم یحصلوا عن مدینةٍ لائقةٍ للعیشِ. لذا أصبحت المجتمعات المدنیة محور الأحداث الإنسانیّة فی المدینتین الفاضلة والفاسدة؛ فالیوتوبیا أصبحت أملاً للبشریّة والدیستوبیا عالماً یتصارع فیه النوع البشری؛ فهاتان مدینتان متنافستان علی الإصلاح والفساد. إنّ الشعر نشاطٌ إنسانی إهتمّ بالمتغیّرات الإجتماعیّة، واختار مواده من تلک الأحداث المکوّنة فی المدینة إمّا الفاسدة وإمّا الفاضلة. جسّد عبدالرزاق الربیعی المدینة الفاسدة بتبعیضها الطائفی وفقرها وحرمانها بعد ما عاش حیاةً ملیئةً بالتبعیض الطائفی وشهد الفوضی ونهب التراث ودمار البیئة أثناء الغزو الأمریکی وسلطته علی العراق. هذا البحث وفقاً للمنهج الوصفی-التحلیلی یقوم بدراسة ظواهر الدیستوبیا کالفوضی والمعاناة الیومیة للسکان، والفقر والحرمان، ودمار البیئة والتراث الإنسانی، والموت، وسلطة الأجانب علی الوطن، وتجلیات هذه القضایا فی شعر الربیعی. ومن أجل أهمیّة الموضوع یحاول هذا المقال فی ضوء عناصر الدیستوبیا، تسلیط الضوء علی نصوص الربیعی، للحصول علی معلوماتٍ عن العوامل الإنسانیة والإجتماعیة التی تنمّی موجة الدیستوبیا فی المجتمع وکیفیة ظهور هذه العناصر فی البنیة الشعریة لدی الشاعر. وقد بیّنت الدراسة رصد الشاعر للأوضاع الإجتماعیة السائدة فی العراق، وقد کشفت عن أمور مسکوت عنها کالمقابر الجماعیة کما أنّها أبانت عن جرأة الشاعر فی طرح قضایا من الصعب تداولها علناً.

مشاهده مقاله

2. نقد و بررسی فرایند "تکثر روایت" در رمان "المصائر" اثر ربعی المدهون

شهرام دلشاد تنیانی؛ الهه ستّاری؛ ملکه موسوی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 اردیبهشت 1399

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2020.12548.2966

چکیده

با گذار رمان از شکل کلاسیک به شکل نو و ضد رمان، تغییراتی چندی در رمان انجام گرفت و نویسندگان به ایجاد تغییرات و خلق فرمها و شیوه‌های جدید رغبت نشان دادند که از جمله آنها تکثر روایت بود که در مقابل روایتی ... بیشتر با گذار رمان از شکل کلاسیک به شکل نو و ضد رمان، تغییراتی چندی در رمان انجام گرفت و نویسندگان به ایجاد تغییرات و خلق فرمها و شیوه‌های جدید رغبت نشان دادند که از جمله آنها تکثر روایت بود که در مقابل روایتی واحد و یک جانبه، و برای نشان دادن از هم گسیختگی و چندگانگی مفاهیم جهان امروزی به کار گرفته شد. در این عصر، رمان نویس به جای اینکه از یک پنجره و یک زاویه دید به شرح مبسوط روایتی با ساختار کلاسیک ـ یعنی مقدمه و میانه و پایان ـ بپردازد به نگارش اثری دست می یازد که چندین روایت را با هم دنبال کند. اما برای اینکه اثرش به مجموعه داستان کوتاه تبدیل نشود آنها را در یک فصل جمع بندی می‌کند. مجموعه‌ای از عوامل در ایجاد چنین شگردی دخیل هستند و این شگرد در صورت به‌کارگیری توسط نویسنده زیباشناسی خاصی هم دارد. این مقاله با بررسی رمان "المصائر" به تحلیل فرایند تکثر روایت وکارکردهای موجود در آن می پردازد. همچنین عواملی که موجب انتخاب این شیوه توسط راوی شده در این مقاله لحاظ گردیده است. نتیجه پژوهش حاضر نشان می‌دهد که تکثر روایت در رمان المصائر بدلیل ساختار موسیقایی داستان، تعدد عناصر بنیادین و تم تاریخی و سیاسی انتخاب شده است و موجب تنوع و سرگرمی، جامع‌نگری و شمولیت و عدم توازن و انسجام گشته است. روش به کار رفته در پژوهش حاضر توصیفی ـ تحلیلی است.

مشاهده مقاله

3. تقنیة الحلم وتحفیزها اللغوی فی روایة "وحدها شجرة الرمّان" لسنان أنطون

احمد عادل ساکی؛ محمد جواد پورعابد؛ رسول بلاوی؛ علی خضری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 28 اردیبهشت 1399

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2020.11566.2872

چکیده

تقنیة الحُلم غالباً ما تُوظّف فی روایات تیّار الوعی باعتبارها طاقة شعوریّة تکشف جوانب مهمّة من حیاة الشخصیّات الذهنیّة والنفسیّة، وتحفیزاً لغویاً هامّاً یسهم فی سیر مفهوم الحُلم (اللاوعی) فی الروایة. ... بیشتر تقنیة الحُلم غالباً ما تُوظّف فی روایات تیّار الوعی باعتبارها طاقة شعوریّة تکشف جوانب مهمّة من حیاة الشخصیّات الذهنیّة والنفسیّة، وتحفیزاً لغویاً هامّاً یسهم فی سیر مفهوم الحُلم (اللاوعی) فی الروایة. إنَّ دراسة المحفّزات اللغویّة فی الروایات الحُلمیّة تلعب دوراً بارزاً فی تحفیز سیاق الحکی وإثراء دلالة النصّ وفهمه. نظراً لطبیعة التحفیز اللغویّ القائمة على الکشف عن الحوافز المدرجة فی السرد الحُلمی، تسعی هذه الدراسة عبر منهجها الوصفی- التحلیلی إلی ولوج عالم السرد فی روایة "وحدها شجرة الرمّان" للروائی العراقی سنان أنطون لتتحسّس مطبّات اللاوعی فیه، عبر دراسة التحفیز اللغویّ لأحلام الروای الموظّفة فی الروایة والتی تعکس خوائه النفسی أو شعوره بالقلق والخوف فی وطنه الجریح، وذلک لغرض التمکّن من فهم المسارات الدلالیّة المتمثّلة فی الروایة من منظار رؤی رمزیّة؛ وقد توصّلت هذه الدراسة لنتائج منها أنَّ هذه الأحلام ظهرت علی مستویین: أحلام منامیة وأحلام یقظة خاضعة للتدخّل، ترتقی إلی مستوی الکوابیس، مرتبطة بالتمظهرات السیاسیّة الاجتماعیّة الألیمة الناتجة عن الاحتلال والاحتقان الطائفی، کما استنتجت أنَّ المقاطع الحُلمیة التی أوردها الکاتب تخدم حبکة الروایة، فهی لم تکن لتجسید رغبات مکبوتة بل مهرباً نفسیاً ومعادلاً موضوعیاً فی حیاة البطل ومأساته، بالإضافة إلی أنَّ الکاتب قد وظّف أقسام التحفیز اللغویّ المتمثّلة فی التفتیت والاغتراب اللغویّین وأنواعهما فی تقنیة الحُلم وذلک لدوره الفاعل فی بناء نسیج المقاطع الحُلمیّة.

مشاهده مقاله

4. تحلیل رمان "وطن من زجاج" اثر یاسمینه صالح بر اساس گفتمان قدرت میشل فوکو

سولماز پرشور؛ مهین حاجی زاده؛ عبدالاحد غیبی؛ حمید ولی زاده

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 17 شهریور 1399

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2020.13157.3013

چکیده

تحلیل گفتمان مجموعه‌ای از رویکردهای میان‌رشته‌ای است که در قلمروهای مختلف ادبی و غیر ادبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. میشل فوکو پسامدرن فرانسوی نقش بنیادی در تکوین تحلیل گفتمان به‌عهده دارد. نگرش ... بیشتر

مشاهده مقاله

5. واکاوی مؤلفه‌های هوش معنوی در اشعار فاروق شویخ براساس دیدگاه رابرت ایمونز

هدیه قاسمی فرد؛ ناصر زارع

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 30 آبان 1399

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2020.13698.3068

چکیده

هوش معنوی شکلی از هوش است که مفاهیم معنویت و هوش را درون سازة جدید، ترکیب کرده و کاربرد منطقی مهارت‌های معنوی را جهت جست‌و‌جوی مسائل معنادار و ارزشی در اختیار بشریت قرار داده است. این هوش که اساس ارزش‌ها، ... بیشتر هوش معنوی شکلی از هوش است که مفاهیم معنویت و هوش را درون سازة جدید، ترکیب کرده و کاربرد منطقی مهارت‌های معنوی را جهت جست‌و‌جوی مسائل معنادار و ارزشی در اختیار بشریت قرار داده است. این هوش که اساس ارزش‌ها، باورها و اعمال انسان است، او را قادر می‌سازد تا با تمرکز بر مسائل هستی‌شناسانه رشد و تعالی را در لابه‌لای واقعیت‌های زندگی بجوید. رابرت ایمونز2 (1958) استاد روانشناسی دانشگاه کالیفرنیا که پیوند مؤلفه‌های این هوش با مسائل دینی و اخلاقی در اندیشه‌اش بارز است، از اندیشمندان این نظریة جدید است. از آن‌جا که اشعار فاروق شویخ (1976) شاعر معاصر لبنانی سراسرْ عرفان و بازتابی از حقایق اسلامی و انسانی است، کارکردها و اهداف به کارگیری مؤلفه‌های این هوش در اشعار این شاعر در چارچوب اندیشه‌های ایمونز موضوع این پژوهش قرار گرفت. از دستاوردهای این پژوهش که بر روش توصیفی- تحلیلی استوار است، می‌توان به این موارد اشاره کرد که گرچه شویخ از هوش معنوی در اشعارش نامی نبرده اما از آن جهت که اشعارش از لحاظ بُعد عقیدتی و شناختی، بُعد عاطفی و احساسی و بُعد ارادی بسیار منعطف است؛ لذا این فرضیه را که شویخ ناخودآگاه در اشعارش از جلوه‌های این هوش بهره برده قوت می‌بخشد. با واکاوی اشعار شاعر که منطبق با آموزه‌های اسلام و قرآن بوده و نگاهی جستجوگر به منظور حل مسائل انسان‌شناسانه دارد، می‌توان چنین استنباط کرد که شویخ ناخودآگاه از سازوکارهای هوش معنوی در اشعارش به جهت تعالی خویش و حل مسائل هستی‌شناسانه و کیفیت ارتباط با خدا و انسان بهره برده ‌است.

مشاهده مقاله

6. جریان سیال ذهن در رمان «الخائفون» اثر «دیمة ونّوس»

بهنام فارسی؛ ساجد زارع؛ فاطمه شاهرخی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 اسفند 1399

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2021.13433.3044

چکیده

«جریان سیال ذهن» شیوۀ روایی است که نویسنده احساسات و افکار شخصیّت‌ها را درست در همان لحظه‌ای ثبت می‌کند که در ذهن آنان به‌وقوع می‌پیوندند و با نمایش آن‌ها، خواننده را در تجربیات ذهنی شخصیّت‌ها ... بیشتر «جریان سیال ذهن» شیوۀ روایی است که نویسنده احساسات و افکار شخصیّت‌ها را درست در همان لحظه‌ای ثبت می‌کند که در ذهن آنان به‌وقوع می‌پیوندند و با نمایش آن‌ها، خواننده را در تجربیات ذهنی شخصیّت‌ها سهیم می‌کند. «دیمة ونّوس»، رمان‌نویس سوری از جمله نویسندگانی است که در رمان خود «الخائفون» برای پردازش حوادث داستان از شیوة جریان سیال ذهن استفاده‌کرده‌است. این جستار بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی، به بررسی تأثیر مؤلفه‌های این شیوة روایی در روایت رمان «الخائفون» پرداخته و ارتباط میان کاربست این شیوۀ روایت با پدیدۀ ترس در سوریه را تبیین نماید. دستاورد پژوهش مبین این است که به کارگیری شیوۀ جریان سیال ذهن در روایت این رمان، پیامدهایی داشته که بر پیش‌برد روایت رمان تأثیرگذار بوده‌است و برخی از مؤلفه‌های آن، به افزایش زمان خوانش متن و در نتیجه، کاهش شتاب روایت می‌انجامند. نویسنده در راستای این‌که ترس و آشفتگی مستولی شده بر جان و روح شخصیت‌های را نشان دهد، چاره‌ای جز مراجعه به ذهن قهرمانان داستانش ندارد و تنها با تکیه بر لایۀ پیش از گفتار ذهن است که می‌توانست این ترس را به گونه‌ای مؤثر به تصویر بکشد و به همین دلیل از شیوۀ روایی جریان سیال ذهن استفاده نموده‌است.

مشاهده مقاله

7. زبان و نوشتار زنانه در رمان «حجر الضحک» اثر هدی برکات (بررسی لایه واژگانی و نحوی)

علیرضا شیخی؛ نرگس انصاری؛ مونس شاملی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 اردیبهشت 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2021.14732.3167

چکیده

ادبیات زنانه از مهمترین موضوعات در نقد ادبی معاصر است. به دنبال جنبش زنان برای دستیابی به حقوق برابر با مردان نوشتار زنانه در اواسط قرن بیستم شکل گرفت. به عقیده طرفداران جنبش زنان، اصولا مردان قادر به ... بیشتر

مشاهده مقاله

8. مقایسه و بررسی آراء بلاغی عبدالقاهر جرجانی و فخر رازی در مبحث تقدیم و تأخیر (با تأکید بر نفی شمول و شمول نفی)

الهام بابلی؛ عباس اقبالی؛ علی نجفی ایوکی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 12 اردیبهشت 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2021.13597.3060

چکیده

تفاوت نگاه اندیشمندان مسلمان در حوزه دانش بلاغت سبب شد تا نظریه‌پردازان با رویکردهای مختلف خود به تعریف مقوله‌های بلاغت بپردازند. تا جایی‌که بلاغت‌دانان از یک مقوله بلاغی تعریفی متفاوت ارائه داده‌اند. ... بیشتر تفاوت نگاه اندیشمندان مسلمان در حوزه دانش بلاغت سبب شد تا نظریه‌پردازان با رویکردهای مختلف خود به تعریف مقوله‌های بلاغت بپردازند. تا جایی‌که بلاغت‌دانان از یک مقوله بلاغی تعریفی متفاوت ارائه داده‌اند. زمینه‌ها و پیامدهای بعضی از این رویکردها در بلاغت عربی با جدایی بلاغت از ذوق ادبی و اتخاد رویکرد عقل‌گرایانه انکار ناپذیر است. در پرتو اهمیت مسأله که اختلاف در شیوه تحقیق دانشمندان حوزه بلاغت است، مقاله حاضر می‌کوشد به روش توصیفی – تحلیلی به مقایسه و نقد دیدگاه عبدالقاهر جرجانی (471 هـ) و فخر رازی (606 هـ) با تکیه بر رویکرد کلامی – فلسفی رازی در مبحث تقدیم و تأخیر با تأکید بر باب سلب عموم و عموم سلب بپردازد. نتایج بررسی حاکی از این است که دو بلاغت‌دان در تعریف عموم سلب هم عقیده و در سلب عموم تعریف یکسانی ارائه نداده‌اند؛ به گونه‌ای در نگاه کلی می‌توان گفت که پیامد رویکرد کلامی – فلسفی رازی در ضعیف بودن استنباط او از کلام جرجانی نمایان است و علت آن، تناقض‌گویی‌هایی است که وی در تعریف دلالت التزامی دارد و اینکه در نفی عموم ملزم به پذیرش ذوق می‌شود که شالوده اصلی مبانی نظری جرجانی است، این روش او باعث شد از سلب عموم تعریف‌های چندگانه و متناقضی داشته باشد. از سویی دیگر، آیاتی در قرآن وجود دارند که با نظر جرجانی در نفی شمول سازگاری ندارند.

مشاهده مقاله

9. نقش‌های زبانی و کارکرد پیام در نامه‌های نهج‌البلاغه بر اساس الگوی ارتباطی رومن یاکوبسن

نرگس انصاری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 27 اردیبهشت 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2021.14188.3113

چکیده

نظریه ارتباطی، یکی از مباحث کاربردشناسی زبان است که زبان و شیوه کاربست آن در فرایند ارتباط بررسی می‌شود. در این فرایند عناصر شش‌گانه‌ای حضور دارند که دو رکن گفته پرداز یا گوینده و نیز دریافت کننده از ... بیشتر نظریه ارتباطی، یکی از مباحث کاربردشناسی زبان است که زبان و شیوه کاربست آن در فرایند ارتباط بررسی می‌شود. در این فرایند عناصر شش‌گانه‌ای حضور دارند که دو رکن گفته پرداز یا گوینده و نیز دریافت کننده از عناصر کلیدی بوده که بدون آنها ارتباط بی‌معناست. گوینده با استفاده از رمزگان مشترک بین خود و گیرنده، پیامی را در خصوص امری فراتر از متن و از مجرای ارتباطی خاص به گیرنده انتقال می‌دهد. پیامی که کارکرد آن در متن باتوجه به مقصود کاربر زبان یعنی گوینده سنجیده‌ می‌شود. در دیدگاه یاکوبسن، پیام به عنوان نقطه ثقل، متوجه هریک از عناصر دخیل در فرایند ارتباط شود، نقش و کارکرد زبان متفاوت خواهد شد. پژوهش حاضر تلاش دارد با انطباق این الگو بر نامه‌های نهج البلاغه افزون بر تعیین نقشهای زبانی در متنهای مختلف، تاثیر مقصود گوینده و نوع دریافت کننده پیام را در کارکرد زبان بررسی کند. بدین منظور 4 نامه که در موقعیتهای مختلف بافتی و خطاب به گیرندگان متفاوت ارسال شده بود، انتخاب و با روش توصیفی- تحلیلی و آماری نقشهای زبانی آنها مقایسه گردید. حاصل این مقایسه نشان می‌دهد.بر اساس نتایج این پژوهش هرچند مشخص کردن کارکردهای زبانی در متن، مقصود فرستنده پیام را روشن می‌کند، اما تحلیل کاملی از متن ارائه نمی دهد. موید این امر وجود تفاوتهای زبانی در متنهایی بود که با هدف و انگیزه یکسان تولید شده بودند. شباهت نامه ها در کارکرد ترغیبی ودر عین حال تفاوت شیوه بیان موجب می‌شود تا تحلیل متن بر اساس تفاوت مخاطب را ضروری دانست.

مشاهده مقاله

10. بازتاب طرحواره‌هایِ تصوری مفهوم‌سازِ مرگ و بیماری در رمان "لا طریق إلى الجنة" اثر حسن داوود

طیبه فتحی ایرانشاهی؛ سید محمود میرزایی الحسینی؛ شیرین پورابراهیم

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 خرداد 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2021.14676.3162

چکیده

مرگ برای تمام جانداران و نیز انسان پدیده‌ای محتوم است و در ذهن بشر تصوری مبهم دارد. انسان به‌واسطۀ تفکر و خیال، نگرش و برداشت خاصی نسبت به این مفهوم دارد. مفهوم بیماری نیز در تعاملی تنگاتنگ با مفهوم مرگ ... بیشتر مرگ برای تمام جانداران و نیز انسان پدیده‌ای محتوم است و در ذهن بشر تصوری مبهم دارد. انسان به‌واسطۀ تفکر و خیال، نگرش و برداشت خاصی نسبت به این مفهوم دارد. مفهوم بیماری نیز در تعاملی تنگاتنگ با مفهوم مرگ و دارای رابطه‌ای علّی - معلولی با آن است. در زبان‌شناسی شناختی این عقیده وجود دارد که زبان و از جمله زبان ادبی، نمود و تجلیگاه ساختارهای مفهومی نظیر استعاره، مجاز و طرحواره‌های تصوری موجود در ذهن بشر است. در نوشتار حاضر تلاش بر آن است که با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و در چارچوب نظریه معنی‌شناسی شناختی به بررسی مفهوم‌سازی مرگ و بیماری، با استفاده از کارکرد طرحواره‌های تصوری در رمان "لا طریق إلی الجنة" (برنده جایزه نجیب محفوظ در سال 2015م) اثر حسن داوود، نویسنده لبنانی پرداخته شود. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که نویسنده از سه طرحوارۀ حجمی، حرکتی و نیرو برای مرگ و بیماری و همچنین طرحواره مقدار برای بیماری و طرحواره نزدیکی برای مرگ بهره برده است. همچنین طرحواره‌های حوزۀ مرگ و بیماری، اساس استعاره‌های مفهومی مشترکی چون «مرگ و بیماری گیاه هستند»، «مرگ و بیماری جاندار هستند»، «مرگ و بیماری مکان هستند» و... را بنا می‌نهند. نگرش منفی نویسنده به دو حوزة مرگ و بیماری در این رمان، از طریق این طرحواره‌ها و استعاره‌ها قابل دسترسی است.

مشاهده مقاله

11. تحلیل رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمیدبن‌هدوقه از منظر فمینیسم پسااستعمار

مجتبی قنبری؛ فاطمه قادری؛ بهنام فارسی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 01 خرداد 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2021.14600.3155

چکیده

فمینیسم پسااستعماری نوع جدیدی از رویکرد فمینیستی است و در پی آن است تا تأثیرات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی استعمار بر زنان نژادهای غیر غربی کشورهای در حال توسعه و خصوصا جوامع استعمارزده را مورد بررسی قرار ... بیشتر فمینیسم پسااستعماری نوع جدیدی از رویکرد فمینیستی است و در پی آن است تا تأثیرات فرهنگی، اقتصادی و سیاسی استعمار بر زنان نژادهای غیر غربی کشورهای در حال توسعه و خصوصا جوامع استعمارزده را مورد بررسی قرار دهد. این رویکرد، با دست‌گذاردن بر مسائل و تجربۀ زنان جوامع حاشیه، قصد دارد ادعای جهان شمول بودن نظریه فمینیسم غربی را زیر سؤال برده و تأکید کند که زنان سایر جوامع در این نظریه به‌ درستی بازنمایی نشده‌اند. رمان «غدا یوم جدید» اثر «عبدالحمید بن‌هدوقه» جایگاه زنان در دورۀ استعمار را روایت کرده و تبعیض‌های تحمیل شده بر آنان را در قالبی واقع‌گرایانه به‌تصویر کشیده است. پژوهش پیش‌رو کوشیده است تا با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی جایگاه زنان را در رمان «غدا یوم جدید» مورد تحلیل و بررسی قرار دهد و به این سؤال پاسخ دهد که زنان در این رمان از حیث عاملیت به چند دسته تقسیم می‌شوند و واکنش بن‌هدوقه نسبت به فرودستی آنها چیست؟ زنان این رمان به دو دسته اروپایی و بومی تقسیم می‌شوند که اروپاییان تابع سیاست‌های استعماری هستند و در برخورد با هم‌جنس‌های خود رویکرد برتری‌جویانه دارند، اما زنان بومی متأهل وضعیتی انفعالی به خود می‌گیرند و بر خلاف زنان مجرد کاملا سلطه‌پذیر هستند، هرچند زنان در نهادینه شدن فرودستی خود مشارکت دارند و به تثبیت آن کمک می‌کنند. بن‌هدوقه نیز با نشان دادن همدستی جامعه مرد محور با استعمار در سرکوب مضاعف زنان، خواستار اعطای حقوق آنهاست و با تغییر موقعیت از دگر بودگی به مرکز به آنان هویت میبخشد.

مشاهده مقاله

12. آمیختگی معنامند داستان و ناداستان با کاربست شیوه روایت تودرتو (مورد پژوهانه: رمان طَیْفُ اَلْحَلّاج از مقبول العلوی)

امیر فرهنگ دوست؛ علی قهرمانی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 09 خرداد 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2021.15101.3212

چکیده

تاریخ به مثابه صفحه‌ای الهام‌بخش، همواره نقش شگرفی را در بازپروری خیال نویسندگان ایفا نموده است. در این میان، گاه گذشته نه فقط برگی به جای مانده از تاریخ و نقش اقتباس‌‌گونه‌ی آن، بلکه دوباره جان گرفته ... بیشتر تاریخ به مثابه صفحه‌ای الهام‌بخش، همواره نقش شگرفی را در بازپروری خیال نویسندگان ایفا نموده است. در این میان، گاه گذشته نه فقط برگی به جای مانده از تاریخ و نقش اقتباس‌‌گونه‌ی آن، بلکه دوباره جان گرفته و چنان در حال ‌می‌تند که تفکیک مرز‌های آن دشوار می‌نماید. نویسندگان امروز نیک دریافته‌اند که رویدادهای کنونی انعکاسی از وقایع گذشته‌اند که فارغ از کنش‌گران آن، باید به دیده‌ی جریانی بدان نگریست که پیوسته سریان می‌یابد. حلاج و روایت عالم‌گیر او از جمله وقایعی است که مقبول العلوی، این نویسنده نامی سعودی را برآن داشته تا فارغ از یک رویداد، از دریچه‌ی یک جریان و اندیشه‌ی در حال تکرار بدان بنگرد. بدین ترتیب، در "طَیفُ الحلاج" بر مرکب ناداستان سوار و ماجرای حلاج را واقع‌‌نگاری کرده و با شیوه روایت تودرتو و کاربست‌های تکنیکال و منحصربه فردش، آن را با روایتی از معاصر درمی‌آمیزد. وی درصدد است تا با این شیوه از روایت، حلاج را از قالب یک شحصیت تاریخی رهانده و در قامت جریانی پیوسته تعمیم دهد. از این روی در این جستار برآنیم بر اساس این مدل از روایت‌پردازی، میزان موفقیت نویسنده در جریان‌سازی از این واقعه تاریخی را به شیوه توصیفی تحلیلی بررسی نماییم. نتیجه این پژوهش نشان می‌دهد، استفاده از ناداستان و آمیختگی آن با داستانی دیگر که به صورت تودرتو روایت گشته است، اهداف نویسنده را در تنیدگی گذشته در حال و نیز رهایش شخصیت از کمند تاریخ و جریان‌سازی از آن به صورت موفقی برآورده ساخته است.

مشاهده مقاله

13. تحلیل الخطاب النقدی للمعلقات السبع وفقا لنظریة فان دایک الاجتماعیة المعرفیة (معلقتا عمرو بن کلثوم والحارث بن حلزة أنموذجا)

محمدحسن امرائی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 29 خرداد 1400

http://dx.doi.org/10.30479/lm.2021.15332.3231

چکیده

إنّ تحلیل الخطاب النقدی هو مقاربة جدیدة فی تحلیل الخطاب تم استخدامه فی العقود الأخیرة فی مجموعة واسعة من الأبحاث فی مجالات الأدب وعلم النفس. کما یعد من الاتجاهات الجدیدة فی علم اللغة، والذی یکشف عن وجهات ... بیشتر إنّ تحلیل الخطاب النقدی هو مقاربة جدیدة فی تحلیل الخطاب تم استخدامه فی العقود الأخیرة فی مجموعة واسعة من الأبحاث فی مجالات الأدب وعلم النفس. کما یعد من الاتجاهات الجدیدة فی علم اللغة، والذی یکشف عن وجهات النظر الأیدیولوجیة للمؤلف عن طریق التسلل إلى الطبقات التحتیة والفوقیة للنصوص على جمیع مستویاتها الجزئیة والکلیّة ویفسر العلاقة بین اللغة والسلطة والأیدیولوجیا. على الرغم من أن منهج تحلیل الخطاب النقدی یعطی الأولویة للعلاقة بین اللغة والسلطة والأیدیولوجیا والخطاب، یمکن أیضًا تحلیل أدب الأمم وتفسیره فی سیاق الخطاب النقدی والنقد اللغوی. فی المجال ذاته، تعد المعلقات السبع من الأعمال التی تمکن دراستها فی سیاق تحلیل الخطاب النقدی؛ حیث یسمح للمحلل بالکشف عن العلاقة بین السلطة والأیدیولوجیا والخطاب فی هذا العمل. إنّ نظریة فان دایک هی نموذج اجتماعی معرفی یقوم بتحلیل النصوص بشکل نقدی وتستخدم فیه أسالیب مختلفة لدراسة استراتیجیات النص والکلام وعلاقتها بالمجالات الاجتماعیة والسیاسیة. فی السیاق ذاته، إنّ الغرض من هذا المقال هو التحلیل الاجتماعی المعرفی لمعلقتی عمرو والحارث من خلال الاعتماد على المربع الأیدیولوجی لفان دایک فی تحلیل الخطاب الذی یفحص موضوع المعلقتین من منظور التأکید على الأنا (الذات) وتهمیش الآخر (الرقیب)؛ حیث سعى کل من الشاعرین لتأکید شرفه الجماعی وإثبات هیمنته القبلیّة على الرقیب. ویظهر الاستنتاج النهائی أن إبراز النقاط الإیجابیة للأنا فی کلتا المعلقتین له تردد عالٍ بالمقارنة مع إبراز النقاط السلبیة للآخر. وتمکن کل من عمرو والحارث من خلال مرافقتهما لبعض الوحدات اللغویة من إعطاء تماسک دلالی ولفظی مقبول لنظام الخطاب. لذلک، من خلال التأکید على معنى هذه الوحدات، أوجدوا وحدة موضوعیة ولغویة خاصة.

مشاهده مقاله

تعداد دوره‌ها	11
تعداد شماره‌ها	42
تعداد مقالات	347
تعداد نویسندگان	544
تعداد مشاهده مقاله	467,618
تعداد دریافت فایل اصل مقاله	308,899
نسبت مشاهده بر مقاله	1347.6
نسبت دریافت فایل بر مقاله	890.2
-----------------------------------------
تعداد مقالات ارسال شده	2,160
تعداد مقالات رد شده	1,790
درصد عدم پذیرش	83
تعداد مقالات پذیرفته شده	221
درصد پذیرش	10
زمان پذیرش (روز)	487
تعداد پایگاه های نمایه شده	16
تعداد داوران	312

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 2 (1389)

مقاله طبق قالب آماده تدوین گردد در غیر این صورت بررسی نخواهد شد.لطفا بر روی عنوان«قالب آماده» کلیک نمایید .

1. المؤثرات السمعبصریة فی دیوان "تجاعید الماء" لمهدی القریشی

چکیده

2. دراسة الإغتراب المکانی فی روایة "الکافرة" لعلی بدر علی أساس نظریة "مِلفین سیمون"

چکیده

3. مائیّة التشکیل الشعریّ وهاجس العبور فی شعر معد الجبوری

چکیده

4. فاعلیّة التشاکل فی الشعر العراقیّ المعاصرشعر علی جعفر العلاق نموذجاً

چکیده

5. تجلیات المیتاسرد فی روایة "برید اللیل" لهدی برکات

چکیده

6. العنف وتقنیات إستظهاره فی روایة "إنّه یحلم أو یلعب أو یموت" لأحمد السعداوی

چکیده

1. کارکرد نمادین شخصیت پیامبر اسلام (ص) در شعر معاصرعربی (با تکیه بر بررسی دواوین 7 شاعر نام آور عرب)

چکیده

2. درآمدی تحلیلی بر شعر عصر انحطاط در پرتو جامعه شناختی ادبی

چکیده

3. بررسی تطبیقی رمانتیسم در اشعار نادر نادرپور و ابوالقاسم شابّی

چکیده

4. بررسی پویایی و حیات صور خیال در شعر متنبی (با تکیه بر تصاویر شنیداری)

چکیده

5. آلیـّات التفکیر اللغویة عند أبی تمّام (عربی)

چکیده

1. ملامح الدیستوبیا وتمظهراتها فی شعر عبدالرزاق الربیعی

چکیده

2. نقد و بررسی فرایند "تکثر روایت" در رمان "المصائر" اثر ربعی المدهون

چکیده

3. تقنیة الحلم وتحفیزها اللغوی فی روایة "وحدها شجرة الرمّان" لسنان أنطون

چکیده

4. تحلیل رمان "وطن من زجاج" اثر یاسمینه صالح بر اساس گفتمان قدرت میشل فوکو

چکیده

5. واکاوی مؤلفه‌های هوش معنوی در اشعار فاروق شویخ براساس دیدگاه رابرت ایمونز

چکیده

6. جریان سیال ذهن در رمان «الخائفون» اثر «دیمة ونّوس»

چکیده

7. زبان و نوشتار زنانه در رمان «حجر الضحک» اثر هدی برکات (بررسی لایه واژگانی و نحوی)

چکیده

8. مقایسه و بررسی آراء بلاغی عبدالقاهر جرجانی و فخر رازی در مبحث تقدیم و تأخیر (با تأکید بر نفی شمول و شمول نفی)

چکیده

9. نقش‌های زبانی و کارکرد پیام در نامه‌های نهج‌البلاغه بر اساس الگوی ارتباطی رومن یاکوبسن

چکیده

10. بازتاب طرحواره‌هایِ تصوری مفهوم‌سازِ مرگ و بیماری در رمان "لا طریق إلى الجنة" اثر حسن داوود

چکیده

11. تحلیل رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمیدبن‌هدوقه از منظر فمینیسم پسااستعمار

چکیده

12. آمیختگی معنامند داستان و ناداستان با کاربست شیوه روایت تودرتو (مورد پژوهانه: رمان طَیْفُ اَلْحَلّاج از مقبول العلوی)

چکیده

13. تحلیل الخطاب النقدی للمعلقات السبع وفقا لنظریة فان دایک الاجتماعیة المعرفیة (معلقتا عمرو بن کلثوم والحارث بن حلزة أنموذجا)

چکیده

بانک ها و نمایه نامه ها

ابر واژگان