نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین گلی ¹
• سجاد احمدی ²

¹ استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اراک، اراک، ایران.

² دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده الهیات، دانشکدگان فارابی، دانشگاه تهران، قم، ایران.

چکیده

تکوین جامعه‌شناسی در قرن نوزدهم میلادی، هم‌زمان با ظهور رویکردهای انتقادی در مطالعات ادبی، دیدگاه نوینی را برای تحلیل متون فراهم آورد. در این میان، نظریة «ساخت‌گرایی تکوینی» لوسین گلدمن، با تأکید بر تحلیل ساختارهای درونی آثار ادبی در پیوند با زمینه‌های تاریخی، اجتماعی و اقتصادی آن‌ها، بر این باور است که جهان‌بینی نویسنده، که خود متأثر از موقعیت طبقاتی و شرایط اجتماعی اوست، به شکل ناخودآگاه در ساختار اثر ادبی منعکس می‌شود. «حنا مینه»، نویسندة برجستة سوری، با تمرکز بر محوریت وطن عربی در روایات خود، تصویری جامع از طبقات اجتماعی، مسائل اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و همچنین چالش‌هایی که نسل‌های متمادی با آن دست به گریبان بوده‌اند، ارائه می‌دهد. پژوهش حاضر، با بهره‌گیری از چارچوب نظری نقد تکوینی گلدمن و روش توصیفی-تحلیلی، می‌کوشد تا چگونگی بازتاب و تعامل میان ساختارهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی عصر نویسنده، ساختارهای روایی و مضمونی «المستنقع» را واکاوی و تبیین نماید. تحلیل تکوینی اثر نشان داد که ساختار رمان، مبتنی بر استعارۀ محوری «مستنقع»، با جهان‌بینی طبقۀ محروم سوریه هم‌ساخت (Homologous) است. این استعاره، به مثابه نماد جبر و انسداد اجتماعی، جهان‌بینی خاص این طبقه را بازنمایی می‌کند: آمیزه‌ای از تقدیرگرایی، ستایش کار سخت، و آگاهی تدریجی از ضرورت تغییر. بدین ترتیب، پیوند دیالکتیکی فرم (استعاره) و محتوا (فقر و سرنوشت شخصیت‌ها) درک این گروه از موقعیت تاریخی و اجتماعی بستۀ خود را متبلور می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

• نقد جامعه‌شناختی
• لوسین گلدمن
• ساخت گرایی تکوینی
• حنا مینه
• رمان المستنقع

موضوعات

• نقد و تحلیل روشمند متون ادب در زبان عربی رویکرد جدید نقدی

عنوان مقاله [English]

‘The Swamp’ novel by Hanna Mina in the mirror of formative exploration (An approach based on Lucien Goldmann's theory)

نویسندگان [English]

• hossein goli ¹
• Sajjad Ahmadi ²

¹ Assistant Professor in Arabic language and literature, Arak university, Arak, Iran

² Ph.D student in Arabic language and literature, Faculty of theology, Farabi campus, University of Tehran, Qom. Iran.

چکیده [English]

The emergence of sociology in the 19th century, concurrent with the rise of critical approaches in literary studies, offered a new perspective for textual analysis. Among these, Lucien Goldmann's theory of "formative structuralism" emphasized analyzing the internal structures of literary works in conjunction with their historical, social, and economic contexts. This theory posits that the author's worldview, itself influenced by his or her class position and social conditions, is unconsciously reflected in the literary work's structure. Hanna Mina, a prominent Syrian author, by focusing on the Arab homeland as a central theme in his narratives, provides a comprehensive depiction of social classes, economic, cultural, and political issues, and the challenges faced by successive generations. This research utilizes Goldmann's formative criticism theoretical framework and a descriptive-analytical method, seeks to investigate and explain the reflection and interaction between the social, political, and cultural structures of the author's era and the narrative and thematic structures of Al-Mustanqa' (The Swamp). A formative analysis of the work revealed the novel's structure, based on the central metaphor of "the quagmire," is homologous with the worldview of Syria's deprived class. This metaphor, which serves a symbol of social determinism and stagnation, represents this class's particular worldview: a blend of fatalism, the praise for hard work, and a gradual awareness of the necessity of change. Thus, the dialectical link between form (metaphor) and content (the characters' poverty and destiny) clarifies this group's understanding of their own constrained historical and social situation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sociological criticism
• Lucien Goldmann
• Formative structuralism
• Hanna Mina
• ‘The swamp’ novel